Vriendschap is een mooi medicijn tegen vijandschap. En zoals vijandschap in het meest verstrekkende geval kan leiden tot oorlog, kan vriendschap bijdragen aan vrede. ‘Word vriend’ is om die reden een mooi appél.

Afgelopen week was ik met echtgenote, kinderen, schoondochters en kleindochters in Drenthe en een deel van dat doorgaans lawaaierige gezin besloot Kamp Westerbork te bezoeken en daar het lawaai even te vergeten. We betaalden de entree van het museum, ontdekten dat het bijna sluitingstijd was, pikten nog tien minuten film mee en lieten ons met een pendelbus naar het kamp brengen. Een zoon stelde vast dat we net zo goed meteen in de gratis bus naar het gratis toegankelijke kamp hadden kunnen gaan, aangezien de tijd ontbrak om het museum te bewonderen. Waar we ondertussen wel voor hadden betaald. Waarna we gezamenlijk vaststelden dat we met onze betaalde tickets toch maar mooi bijdroegen aan het behoud van dit herinneringscentrum. En dat juist deze week de directrice van het kamp de noodklok luidde vanwege geldgebrek.

We voelden ons goed.

Daar in die bus las ik op de rugleuning van een stoel die oproep. Word vriend.

Ik zei tegen een van mijn kinderen dat het een mooi, kort zinnetje is. Zeker in relatie tot waar de bus ons naartoe bracht. Want in Kamp Westerbork werden mensen bijeen gejaagd die door een vijandig regime werden beschouwd als gevaarlijk, inferieur en niet waard om te leven. Je kunt lange zinnen, alinea’s, pagina’s en zelfs boeken schrijven over hoe we die vijandschap moeten bestrijden, maar daar op rugleuningen van stoelen in de bus had een gewiekste copywriter er maar twee woorden voor nodig gehad.

Word vriend.

Eén van mijn kinderen wees me op een QR-code naast die tekst. ‘Scan maar, dan weet je hoe het echt zit.’

De code bracht me op een pagina van de website van Kamp Westerbork en daar las ik dat vriendschap niet gratis is. Vriend worden van Kamp Westerbork kost € 60. En dat ik dan met één introducé gratis toegang heb tot het museum en dat ik dan een vriendennieuwsbrief in mijn mailbox ontvang. Ik kan ook begunstiger worden en dat is vier keer zo duur. Of bijzonder begunstiger. Dat kost € 2.500.

Al wandelend over het terrein wisten we niet wat we van het herinneringscentrum moeten vinden. We beseften dat vanaf deze plek 107.000 mensen naar vernietigingskampen zijn gebracht en dat maakte zelfs de drukke Van Voorsten stil. Tegelijkertijd was er nog maar weinig te zien dat die herinnering levend houdt. We zagen een verweerde commandantwoning onder een stolp, hedendaagse kunstwerken en detonerende radiotelescopen.

De bazen van het centrum beseffen ook dat het indringender en educatiever moet en maakten daar plannen voor. Ze boden die plannen volgens de website van het kamp onlangs aan een staatssecretaris aan. Die zit in een kabinet waarvan het fundament wordt gevormd door een partij die autocratie, een onderscheid in eerste- en tweederangsburgers en zaaien van haat omarmt en promoot. Het is twijfelachtig of zo’n staatssecretaris en zo’n kabinet enige urgentie voelen om actief discriminatie, racisme, fascisme en vervolging te bestrijden.

Wat misschien helpt is om die dames en heren onze vriendschap aan te bieden. En hen op te roepen om vriend te worden. Zonder QR-code.