Heeft u heimwee naar de dinosaurussen? Zou u wensen dat de we tijd konden terugdraaien en het uitsterven van die enorme dieren probeerden te voorkomen?

Ik was eens op een debatavond waar een bioloog vertelde dat hij zich persoonlijk schaamt voor het uitsterven van de dodo. Pas de ochtend daarna bedacht ik mijn reactie: ‘Voelt u zich ook schuldig over het uitsterven van de dino’s?’

Zijn antwoord was vast geweest dat mensen de dodo over de kling joegen. En dat we niet verantwoordelijk zijn voor het einde van de dinosaurussen. Dat was iets met een komeet. Voor de dieren in kwestie zal het weinig uit hebben gemaakt. Dood is dood. Wat weer wel scheelt: de allerlaatste dinosaurus die het loodje legde, wist niet van zichzelf dat ie de allerlaatste was. Met de laatste dodo idem dito. En zo zal het ook de laatste tijger, olifant of leeuw vergaan. Ze hebben geen idee.

Dat is een troostende gedachte. Er gaan elke dag dieren dood en al die dieren weten niet of er na hen nog soortgenoten zijn.

Als de laatste leeuw is omgevallen, dan bezorgt dat alleen ons, mensen, een rotgevoel. Omdat we het zo’n mooi beest vonden, omdat we hunkeren naar biodiversiteit (dat er veel verschillende beesten en planten zijn) en omdat we ons schuldig voelen. Ik weet er het fijne niet van, maar kan me voorstellen dat het toch vooral door het gedrag van mensen komt dat dieren uitsterven.

Als sprinkhanen kilometers aan akkers kaalvreten, komt dat doordat sprinkhanen dat nu eenmaal doen. Als mensen bossen kappen, lucht vervuilen en olifanten neermaaien – dan is dat omdat mensen dat nu eenmaal doen. Ik hoor het u denken: ‘Anders dan een sprinkhaan, kan een mens wel nadenken’. Daar hebt u een punt. ‘En anders dan een sprinkhaan, heeft een mens een geweten.’ Daar hebt u alweer een punt. U bent niet dom.

Behalve dan dat u vergeet dat de mens niet naast of tegenover de natuur staat, maar er een onderdeel van is. Alles is natuur, inclusief het plastic Fischer Price-kasteel waar uw peuter mee speelt. Het is bedacht en gemaakt door mensen die zich met zijn allen als vanzelf hebben ontwikkeld tot wat we nu zijn: een soort die in staat is naar de maan en weer terug te vliegen, leeuwen dood te schieten, fabrieken met stinkende schoorstenen te bouwen, plastic speelgoed te maken en een hoop dingen te doen die wél de moeite waard zijn.

Als we de wereld al naar de verdoemenis helpen, is dat niet meer dan een natuurlijk proces. Met als enige minpunt dat de allerlaatste mens misschien wél beseft dat ie de laatste van zijn soort is. Omdat er behalve hem of haar verder niemand online is.