Bijna elk wetenschappelijk onderzoek dat leidt tot spectaculaire ontdekkingen blijkt bij nader inzien flauwekul. Rode wijn is helemaal niet gezond, van pindakaas krijg je geen kleine-teen-kanker en mensen met blauwe ogen worden helemaal niet vaker verkouden dan lama’s in gevangenschap.

In de Volkskrant van vandaag vertelt epidemioloog John Ioannidis erover. Hij noemt vooral voorbeelden uit de medische onderzoekswereld. Over het onderzoek dat wordt gedaan voor een medicijn op de markt komt. Herhaal zo’n studie en u ontdekt waarschijnlijk dat de resultaten ineens anders zijn. Zo gaat dat in 75 tot 89 procent van de gevallen. Nog erger: de berichten over de ziekmakende of juist genezende werking van allerlei groenten, fruit, vlees en dranken zijn in 99 procent niet waar.

Er zijn verschillende oorzaken voor, legt Ioannidis uit. Vaak zijn de onderzoeksmethoden krakkemikkig. Nog vaker is er een grote druk van geldschieters, die het niet accepteren als er niks uit een onderzoek komt. En dan is er nog de wens van de onderzoeker zelf om vol trots een onthutsend of zelfs spectaculair onderzoeksresultaat te kunnen publiceren. Ze mogen dan de wereld afreizen om erover te vertellen. En ze komen dan in allerlei kranten te staan.

Ioannidis weet dit allemaal omdat hij wetenschappelijke ontdekkingen, gepubliceerd in gerenommeerde medische vakbladen, opnieuw tegen het licht heeft gehouden. Hij heeft, zeg maar, onderzoek gedaan naar die onderzoeken. De resultaten van zijn werk zijn ronduit onthutsend. Wat zeg ik: ze zijn spectaculair. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij de wereld afreist en in allerlei kranten staat. Ik ga zijn onderzoek naar onderzoeken eens opnieuw doen. Hou de krant van volgende week in de gaten.