Met de PvdA gaat het hondsberoerd, maar met de sociaaldemocratie gaat het best goed. Niet in de Tweede Kamer, daar worden de sociaaldemocraten zoiets als een beschermde soort. Tijdens een schoolreisje vertelt de meester aan de klas: ‘Die drie daar, die zijn van de SGP – dat is bijna de oudste politieke partij ter wereld.  Zoiets moeten we koesteren. Net als die negen dames en heren daar, ze zijn van de PvdA. Ook van vroeger en ook heel leuk.’

Van de sociaaldemocratie blijft in vergaderzalen van parlement, Provinciale Staten en gemeenteraden weinig over, maar in de rest van de samenleving gaat het er gelukkig een stuk beter mee.

De kloof in de samenleving tussen mazzel en pech wordt alsmaar dieper, maar tegelijkertijd broeit het in straten en wijken. Het engagement van mensen was nog nooit zo groot en die betrokkenheid leidt in toenemende mate tot een indrukwekkende strijd voor rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. Naar sociaaldemocratie dus. Denk er geen rode vlaggen en rozen in diezelfde kleur bij, want dat zorgt voor associaties met de partij waar u niks meer van moet hebben. Denk er bij wat het is: een beweging die gelooft in sociale en dus billijke verhoudingen tussen mensen en in democratie.

Al eerder bekende ik dat ik op 15 maart op de PvdA heb gestemd en dat was als dankjewel voor de, in mijn ogen, goed bedoelde pogingen om de VVD tenminste nog een beetje naar rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid te trekken. Naar links, noemen ze dat in de politiek.

Tegelijkertijd onderken en erken ik dat de PvdA er, ondanks best wat mooie successen, een rommeltje van heeft gemaakt. De drang om mee te doen werd zo groot, dat er van die sociaaldemocratische idealen te weinig overbleef dat de moeite waard werd gevonden. Een homeopathische verdunning, noemen ze dat bij het Forum voor Democratie. Jeroen Dijsselbloem sprak ooit schamper over de Griekse ministers, die het alsmaar over ideologie hadden. Jeroen vond dat raar.

Ideologie, Jeroen, dát hebben we gemist. Het Grote Verhaal. Het grote verhaal over waarom de ministers en Kamerleden doen wat ze doen. Over de wereld waarover ze dromen.

Het is voor mij, vanuit een Brabants dorp ver van het Binnenhof, lastig om nauwgezet aan te geven waar of wanneer het in ‘Den Haag’ precies mis ging. Ik zag het echter op de kleine schaal van mijn Brabantse dorp wel gebeuren. Ik zag het verlangen om toch vooral te regeren zo sterk worden, dat het niet meer ging over doelen, dromen of zelfs pragmatische redenen. Ik zag hoe de traditionele en wezenlijke thema’s van de sociaaldemocratie plaats maakten voor trivialiteiten. Of de nieuwe ambtsketen van de burgemeester wel van eerlijk zilver was. Het zijn vragen die de klanten van de Voedselbank zich niet dagelijks stellen.

Wij hadden hier in het dorp in november herindelingsverkiezingen en de PvdA was toen al de grote verliezer. Van de 35 te vergeven zetels gingen er slechts twee naar die partij. Dat resultaat komt ongeveer overeen met hoe die partij het op 15 maart landelijk deed. In die paar maanden kreeg de PvdA het voor elkaar om juist hier, in mijn dorp, verder te imploderen. De partij deed het nog slechter dan landelijk: een verschil van maar liefst 20 procent – terwijl ze normaliter een paar procentpunten beter presteert.

20 procent.

Wat is er gebeurd tussen 23 november, de datum van de lokale herindelingsverkiezingen, en 15 maart? Dit: de PvdA nam ondanks dat enorme verlies toch zitting in het College van B. en W van mijn gemeente.

Voor die opmerkelijke keuze valt misschien best wat te zeggen, maar de PvdA zei er niks over. Geen verhaal over hoe belangrijk de deelname van de sociaaldemocraten is voor armoedebestrijding, werkgelegenheid, de uitvoering van de Wmo, jeugdzorg, emancipatie of wat dan ook. Geen enkele verantwoording. De enkeling die de moeite nam het coalitieakkoord te lezen, vond ook daar niets dat gerelateerd kan worden aan de invloed van de PvdA.

Bij gebrek aan wat voor verantwoording, visie of groot verhaal dan ook moesten de kiezers hun eigen verklaring bedenken. Was het iets met zakken vullen, misschien? Baantjes? En zo werd de instorting van de PvdA in mijn dorp nog groter dan in de meeste dorpen en steden.

Ik vind het jammer, maar ook niet meer dan dat. Want ik zie dat het met de sociaaldemocratie best goed gaat in mijn dorp en mijn gemeente. En in de rest van het land. In wijken en dorpen zie ik steeds meer mensen zich inzetten voor de lokale samenleving. Voor rechtvaardigheid en voor gelijkwaardigheid. Zonder wethoudersalaris, raadsvergoeding of wachtgeld. En met voldoening en resultaat.

Lang leve de sociaaldemocratie.