Wubbo Ockels stelde zich nogal aan toen hij u en mij op zijn sterfbed opriep de Aarde te redden. Jan Terlouw bazelde maar wat toen hij het had over touwtjes in brievenbussen. Maarten van der Weijden was potsierlijk druk met populair zijn toen hij vierenhalf miljoen bij elkaar zwom. En Stephen Hawking dacht met zijn laatste boek dat hij echt overal verstand van had.

Laten we het eens hebben over mensen – niet toevallig allemaal mannen – die op handen werden of worden gedragen en daardoor zichzelf wat begonnen te overschatten. En laten we het er eens over hebben dat je daarvan niks schijnt te mogen zeggen. Want wie denkt die Laurens wel dat ie is? Was Laurens ooit astronaut, D66-baas, zwemkampioen die kanker overwon of de meest indrukwekkende wetenschapper sinds Einstein en ook nog eens slachtoffer van ALS?

Nee, dat was Laurens niet. Wat Laurens wel was en is: net als u verantwoordelijk voor het feit dat bijzonder talentvolle mensen van zichzelf gingen denken dat ze enorm en nog eens enorm talentvolle mensen zijn. Dat als ze een succesvol politicus waren, ze ook weten wat er mis is met de samenleving in het algemeen. Dat als ze goed kunnen zwemmen, ze het volk kunnen laten besluiten wat er moet gebeuren met vier miljoen en nog wat. Dat als ze een puike astronaut waren, ze in de positie zijn om als een wereldleider het volk toe te spreken. Dat als ze de beste natuurkundige ter wereld waren, ze alle vragen des levens kunnen beantwoorden.

Wij, gewone en dus allesbehalve heldhaftige mensen, hebben bekendheden op schilden gehesen en zijn er verantwoordelijk voor dat die bekendheden een beetje van het padje raakten.

Dat ik hierover begin, is omdat ik het laatste boek van professor Stephen Hawking aan het lezen ben. Hawking is ontegenzeggelijk een held. Hij was idioot slim, verantwoordelijk voor baanbrekende ideeën die ik niet goed kan navertellen – behalve dan dat van die zwarte gaten, daarvan snap ik de hoofdlijnen – en ook nog eens enorm ziek. Dat laatste is min of meer een voorwaarde om een held te zijn. Helden doen vanuit een zwakke positie iets dat enorm stoer, moedig of knap is.

Ik lees momenteel ‘De antwoorden op de grote vragen’ van Hawking en zoek op elke pagina iets dat niet deugt. En dat is niet moeilijk. Want tjonge, wat is de schrijver aanmatigend. De tien vragen die Hawking meent te kunnen beantwoorden zijn zo groot, dat het van zelfoverschatting getuigt om te besluiten dat je ze allemaal kunt beantwoorden. Bestaat er een God? Hoe is alles begonnen? Zullen we overleven op Aarde? Hoe geven we de toekomst vorm?

Ik ben halverwege en vraag me af: wie dacht die Hawking wel dat ie was? Het antwoord: hij begon te denken dat hij was wie wij beweerden dat hij was. En dus lees ik in zijn boek zinnen die beginnen met ‘Ik en’.

Nog zo’n dode held die u en ik enthousiast over een kudde paarden hebben getild: Wubbo Ockels. Zijn smeekbede aan ons, gewone stervelingen, om de Aarde te redden – je hoort er niks vervelends over te zeggen, want de beste man was stervende toen hij bijna Ghandiaans zijn wijs bedoelde woorden de wereld in slingerde – maar potjandorie, het was allemaal wel heel erg pathetisch, toch?

Nummer drie leeft nog. Jan Terlouw. Met zijn zelf gefantaseerde touwtjes die vroeger uit brievenbussen zouden hebben gehangen. Terwijl in werkelijkheid de criminaliteit in die jaren zestig en zeventig toch echt veel erger was dan nu. Het was je reinste onzin, wat die mooie boekenschrijver en voormalig leider van een kleurloze en zelden wat presterende middenpartij verkondigde. Maar hij deed zijn betoog wel live en zonder autocue. Knap. Maar wie even het cv, de breekbare uitstraling en de mooie stem van de man vergat en gewoon luisterde naar wat hij zei – die kon slechts het hoofd schudden. Want onzin.

En dan de man die de Elfstedentocht niet uitzwom en dus een held is. Wat een beetje flauw van me is, want zo’n eind zwemmen is ontegenzeggelijk knap. Ik doe het hem niet na. Het is zo knap, dat Het Volk 4,3 miljoen euro overmaakte voor de bestrijding van kanker. Geld waarvan kankerspecialisten heel goed weten hoe dat geld gebruikt moet worden. Wat zeg ik: die dames en heren weten het beter dan wie dan ook.

Maar wat doen mensen die helden willen zijn? Die laten Het Volk, Hun Volk, beslissen hoe dat geld besteed moet worden. Want Hun Volk houdt van hun Helden en die Helden houden van Hun Volk. En dat de kankerbestrijding daar waarschijnlijk minder mee opschiet dan mogelijk was geweest, dat doet er niet toe. Spreek een held maar eens tegen.

Want ze hebben toch maar mooi vanuit een rolstoel verteld dat de kans op intelligent leven elders in het heelal te verwaarlozen is, ze hebben toch maar mooi gefantaseerd dat mensen elkaar vroeger nog vertrouwden, ze hebben toch maar mooi verteld dat de Aarde kapotgaat en dat hij daar niks aan kan doen en ze hebben toch maar mooi miljoenen bijeen geschoolzwemd voor dingen die mensen uitkozen die van toeten noch blazen weten.

Mocht u ooit een antiheld zoeken, eentje dus zonder zelfopoffering, moed en over-the-top-idealisme: laurens@sprinkels.nl. En mocht u toch liever een echte held willen zoeken of maken: niet doen. Daar wordt zo’n held niet aardiger van.