Columns > De fouten van Van der Laan

De fouten van Van der Laan

Geen kwaad woord over Van der Laan. Met dat zinnetje kan de berichtgeving over het overlijden van de burgemeester van Amsterdam worden samengevat. Het is ook best logisch dat er louter warme woorden voorbij kwamen, de afgelopen dagen. Over de doden niets dan goeds. Van der Laan was daarbij een bijzondere, krachtige, succesvolle en bovenal innemende persoonlijkheid. Ik kan ook niks chagrijnigs over de man bedenken.

 

Ik moest er even voor zoeken, maar vond dan toch een kritische opmerking over de, ons ontvallen, burgervader. Hij zou, mopperde iemand op Twitter, onhandig hebben geopereerd bij de discussie over Zwarte Piet. Geen idee of dat verwijt terecht is, maar de reactie die op de tweet kwam, is tekenend. ‘Je timing is ontroerend’, sneerde iemand.

Met de timing lijkt me weinig mis. Het overlijden van een politicus is de gelegenheid bij uitstek om de balans op te maken. Om, vanzelfsprekend met respect voor het verdriet van familie en andere intimi, vast te leggen wat de man betekende voor Amsterdam en het land en welke steken hij mogelijk liet vallen.

Dat fans en leken zoals u en ik ons onderdompelen in verdriet en dat stiekem ook nog eens heel behaaglijk vinden – niks mis mee. Van de professionele volgers van het nieuws mogen we echter wat meer distantie en pogingen tot objectiviteit verwachten. Eisen zelfs. In plaats daarvan glijden ze samen met ons in het warme bad van emotie, verdriet en bewondering. RTL Late Night en Pauw concurreerden met elkaar om de meest warme herinneringen. ‘Wouter Bos, jij was een goede vriend van hem hè?’, vroeg Jeroen Pauw. Humberto Tan opende zijn programma met een persoonlijke herinnering. Van der Laan had hem ooit gebeld.

 

Waarom we in toenemende mate van dit soort trieste gebeurtenissen massale happenings maken, is inmiddels genoegzaam bekend. Bij gebrek aan volle kerken en levensbeschouwelijke zuilen, groeit de behoefte om dan maar ergens anders bij te horen. MH17, Nouri en het overlijden van Van der Laan bieden ons de gelegenheden. Ook terroristische aanslagen over de grens grijpen we aan om bij de grote groep Facebookers-met-vlaggetje-over-de-profielfoto te horen.

En o wee als het iemand niet lukt om dat lekker te vinden. Dat iemand er niet in slaagt om vol overgave en in het openbaar te huilen om de slachtoffers van het boven Oekraïne neergehaalde vliegtuig – zo iemand raakt haar column in het Algemeen Dagblad kwijt.

 

Dit is geen pedant neerkijken op massale rouw. Ik mag er zelf namelijk graag aan meedoen.

 

Maar juist als alle neuzen snotterend dezelfde kant op staan, hebben we mensen nodig die de andere kant op wijzen. Die voorkomen dat we doorslaan in gedweep of, nog erger, in het uitschakelen van nuchterheid en nadenken. Die mensen, journalisten vaak, moeten daarom in een necrologie ook opschrijven welke blunders of fouten Van der Laan beging. Die moeten vertellen waarom Trump soms best slimme dingen doet. Wat er te zeggen is voor het wantrouwen van Poetin jegens het Westen. Wat er niet deugde aan dat verhaal van Jan Terlouw over touwtjes in brievenbussen. Waarom zelfs Nobelprijswinnaars voor de Vrede niet altijd lief zijn of blijven.

Hun timing zal misschien niet ontroerend zijn, maar wel juist.